خانه سالمندان محسنی اراک (انجمن آلزایمراستان مرکزی)

گزارش ازانجمن آلزایمرخیریه امام جواد(ع) استان مرکزی حامی سالمندان آلزایمری ،بیماران روانی مزمن ،فرزندان بی سرپرست دختروپسر(ایتام)

خانه سالمندان محسنی اراک (انجمن آلزایمراستان مرکزی)

خانه سالمندان اراک

خانه سالمندان

مراکز نگهداری از سالمندان، در طی چند دهه اخیر شکل گرفته است و دلایل به وجود آمدن آن، قطعا بی رحمی انسان امروز و حق ناشناسی جوانان نیست. مانند این است که بگوییم والدینی که فرزندان خود را به مهد کودک می سپارند، از مهر و محبت بی بهره اند! آنچه کودکان خردسال را به مهدکودک و افراد کهن سال را به خانه سالمندان روانه می کند، لزوم وجود حمایت و نگهداری ویژه ای است که در زمانی خاص، والدین فرزندان این افراد قادر به ارائه آن نیستند.

خانه سالمندان

شهره سیام در مقاله آسایشگاه های سالمندان می نویسد:
"با توجه به اینکه سالمندان معمولا توانایی انجام کارهای روزانه مربوط به خودشان را تدریجا در اثر بروز عوارض و بیماری های جسمی یا روانی و یا جسمی روانی از دست می دهند و کسی هم در محیط خانه ممکن است فرصت رسیدگی و یاری دادن به فرد سالمند را نداشته باشد و به علت گرفتاری های خانوادگی ‌‌ عدم تمکن مالی، عدم امکان استخدام پرستار خصوصی و غیره نیز وضع نگهداری سالمند در خانه روز به روز دشوارتر شود.

شاید ضرورت ایجاب نماید اینگونه افراد سالمند و سالمندانی در شرایط دیگر مانند نارسایی فیزیکی و روانی در مراکز مناسبی که به منظور نگهداری و مراقبت کامل از سالمندان تاسیس می شوند اقامت نموده و بطور موقت یا دائم به زندگی خود ادامه دهند.

ولی اساس فکر در تاسیس آسایشگاه سالمندان را می توان در دو عبارت خلاصه کرد : رفاه و آسایش اطرافیان، رفاه و آسایش سالمندان . در مورد رفاه و آسایش اطرافیان سخن این است که بسیاری از سالمندان مواجه با مشکلات و دشواری هایی هستند، بیمارند، بیماری جسمی یا روانی آنان موجب سلب آسایش از خانواده می شود، پس بهتر است آنان از خانه دور باشند .

در رابطه با رفاه و آسایش بحث این است که وضع حال و مزاج آنان به گونه ای است که به پرستاری و مراقبت خاص نیاز دارند و اگر در محیطی به دور از هیاهو و جنجال خانواده و تحت مراقبت های درمانی و بهداشتی ویژه ای باشند راحت تر و آسوده تر زندگی می کنند. در جوامع صنعتی تکیه بر رفاه و آسایش اطرافیان و در جوامع سنتی تکیه بر رفاه و آسایش سالمند بیشتر مد نظر است.

عواملی که در کل سبب پدید آمدن آسایشگاه سالمندان شده است، عبارت از تغییرات و تحولات زیر است :
-تغییر و تحولات اقتصادی در زمینه کار، مسکن، درآمدکافی، افزایش هزینه و مصرف و .....
-تغییرات فرهنگی ناشی از دگرگونی فکرها فلسفه ها ارزش ها آداب و رسوم و سنت ها خوش بینی و بد بینی و.........
-تغییرات اجتماعی ناشی از برخوردها، روابط، معیارهای اخلاقی، آسایش و رفاه جویی زندکی شهری احساس مسئولیت و.........
-تغییرات خانوادگی به صورت سیستم واحد های محدود زاد و ولد، تنظیم خانواده، میل به آرامش و استقلال و......

مزایای آسایشگاه سالمندان :
- دور ماندن خانواده از مزاحمت ها و دشواری آفرینی های سالمندان
- راحت و آرام بودن خود سالمند و داشتن سرگرمی و اشتغالی مناسب
- بهره مندی از پرستاری ها و مراقبت های ویژه مورد نیاز که معمولا در آن اماکن بیشتر قابل دسترس است
- استفاده از رژیم غذایی خاص خواب و استراحت کافی و .....
- دور ماندن از افسردگی اختلال در رفتار و عصبانیت ها و ......

معایب آسایشگاه سالمندان :
- داشتن زندگی یکنواخت و عادی بدون نوسان که خود وضع روحی افراد را مختل می کند.
- دوری از خانواده و فرزندان و احساس محرومیت های عاطفی ناشی از آن.
- مصاحبت با افرادی که هر کدام محرومیت و مشکلی دارند و همه اهل درد و بدبینی و آماده مردنند.
- احساس بی نقشی و مصرف کنندگی که خود سبب می شود ته مانده توان و قدرت او از بین برود.
- عدم استقلال و مدیریت در زندگی و حیات بدون مراقبت توام با همدردی و غمخواری.
- افزایش اختلالات روانی ناشی از بی مهری ها، تحقیرها، طردها، که حتی فرزندان هم پذیرای او نیستند.
- افزایش وحشت ناشی از تنهایی و مرگ و دلتنگی های مربوط به آن که خود وضع او را اسفناک می کند.
- از هم پاشیده شدن کانون خانوادگی و در انزوا قرار گرفتن.
- درماندگی و بهره مندی از زندگی غیر طبیعی و پرستاری های تصنعی و صرفا برای حقوق.
در کل معایب آسایشگاه سالمندان نسبت به مزایای آن بیشتر است و سالمند در هر شرایط نامطلوبی که باشد باز هم بهتر است در خانه زندگی کند نه آسایشگاه سالمندان.

آسایشگاه سالمندان در ایران کلا به چهار دسته قابل تقسیم بندی است :

1- آسایشگاه سالمندان دولتی که زیر نظر سازمان بهزیستی است و در هر استان به تعداد مورد نیاز وجود دارد و در آن از سالمندان بی پناه درماندگان و بیماران طی شرایطی پذیرایی می کنند.
2- برخی از آسایشگاه های سالمندان صرفا جنبه خیریه دارند.
3- دسته ای از آسایشگاهها بصورت خیریه و شهریه دار تواما اداره می شوند.
4- بالاخره آسایشگاه هایی که جنبه خصوصی دارند و با مبالغ ماهانه ای که از اولیای سالمندان می گیرند اداره می شوند."
(سیام . شهره - بررسی مسائل سالمندی در ایران و جهان انتشارات کتاب آشنا چاپ اول، (1381) مقاله آسایشگاه های سالمندان،1381ص49-53)

آسایشگاه از دیدگاه سالمندان:
"متاسفانه خود سالمندان هم نسبت به آن دیدی مثبت ندارند.عموما از بودن در آنجا ناگزیر و محیط آن را محیط جبر و اجبار می دانند. با اینکه برخی از آنان سال هاست در چنین محیطی زندگی می کنند، با آن خو نگرفته اند و منتظرند تحولی پدید آید و از آنجا بیرون آیند.
دیدها نسبت به آن منفی است . چه بسیار عده سالمندانی که نسبت به این وضع معترضند ولی صدایشان به جایی نمی رسد. فرزندان قدرت را در دست دارند و مال و ثروت را در اختیار، به عدم رضایت روانی و وضعیت دشوار آنان توجهی ندارند."
(علی قائمی- خانواده و مسائل سالمندان- انتشارات انجمن اولیا ومربیان ،1366ص278)

درخاتمه یادآورمی‌شویم که خانواده همواره بهترین مکان برای گذراندن زندگی افراد مسن بوده و باید سعی شود به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که افراد سالمند، دوران پیری خود را درکانون گرم خانواده و کنار فرزندان خود سپری کنند. گزارش حاضر در پی آن است که نظر مردم تهران را در باره سالمندان و سپردن سالمندان خود به خانه های سالمندان (آسایشکاه) جویا شود.

کلیات تحقیق
در این گزارش با به کارگیری نظرسنجی تلفنی و بدست آوردن آمارها، پردازش و تحلیل علمی آنها، سعی شده است تا به میزان رضایت پاسخگویان نسبت به تعداد، امکانات تفرجی، فضای تفریحی، وضعیت بهداشت و امنیت پارک های شهر تهران دست یافت. این گزارش حاصل جمع آوری پاسخ 1180نفر از مردم تهران به پرسشنامه تهیه شده توسط واحد نظرسنجی تلفنی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای موسسه همشهری است. این افراد به صورت تصادفی و بر اساس مراجعه به فهرست شماره تلفن ها (از 22000000 الی 88999999) انتخاب شدند. در این گزارش نظر کسانی که تمایل به پاسخگویی به تمام پرسش های تحقیق را داشته اند، منعکس شده است.

اهداف تحقیق
هدف کلی این تحقیق دستیابی به مجموعه اطلاعات و پاسخ هایی است که پاسخگویان در مورد سالمندان و سپردن آنان به خانه های سالمندان بیان کرده اند .

روش نظرسنجی
در این پژوهش، از نظرات عامه مردم به صورت تلفنی (نظرسنجی تلفنی) به روش پیمایشی و نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. عددهای داخل جدول گرد شده است.

جامعه نمونه
در این تحقیق نمونه آماری شامل 1180 نفر از مردم تهران است لازم به ذکر است که از این تعداد 64 درصد زن و 36 درصد زن هستند.

زمان اجرای نظرسنجی
این نظرسنجی از تاریخ 21 تا 23 مرداد ماه 1386 توسط گروه نظرسنجی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای روزنامه همشهری انجام شده است.

پرسشنامه نظرسنجی
1. جنس
2. سن
3. تحصیلات
4. از نظر شما مهمترین نیاز سالمندان چیست؟
5. چگونه می توانیم به سالمندان احترام بگذاریم؟
6. آیا شما سالمندی در خانه دارید؟
7. آیا رواج خانه سالمندان در جامعه لازم است؟
8. آیا سالمند خود را به خانه سالمندان می سپارید (آیا خود شما موافق هستید که به خانه سالمندان بروید)؟
9. چرا بعضی خانواده ها سالمندان را به خانه سالمندان می سپارند ؟
10. فکر می کنید وضعیت سالمند در خانه سالمندان چگونه خواهد بود؟

چکیده:
طرح نظرسنجی حاضر، ‌به منظور دست یافتن به نظر پاسخگویان نسبت به سالمندان و سپردن آنها به خانه سالمندان به اجرا درآمده، یافته های این طرح به قرار زیر است:

64 درصد از پاسخگویان را زنان و36درصد را مردان تشکیل می دهند.
15 درصد پاسخگویان در گروه سنی 30-26 سال قرار دارند .
47درصد از پاسخگویان مهمترین نیاز سالمندان را محبت اعلام کرده اند.
36درصد از پاسخگویان احترام گذاشتن به سالمندان را از طریق پرستاری و مراقبت از آنها می دانند.
53 درصد از پاسخگویان سالمندی در خانه نداشته اند.
49درصد از پاسخگویان رواج خانه سالمندان را در جامعه لازم نمی دانند.
80 درصد از پاسخگویان ابراز کرده اند که هرگز سالمندشان را به خانه سالمندان نخواهند سپرد.
37 درصد از پاسخگویان بی عاطفگی فرزندان را علت سپردن سالمندان به خانه سالمندان می دانند.
59 درصد از پاسخگویان معتقدند که سالمند در خانه سالمندان دچار محرومیت عاطفی خواهد بود

جنس پاسخگویان
بر اساس جدول شماره 1، از میان 1180 نفر پاسخگو 64 درصد زن و36 درصد مرد هستند.

جدول شماره 1-توزیع پاسخگویان بر اساس جنس

جنس	تعداد	درصد
زن	756	64
مرد	428	36
جمع	1180	100

سن پاسخگویان
بر اساس جدول شماره 2، از میان 1180نفر پاسخگو 15درصد بین 26 تا 30 سال و 7 درصد بین 46 تا 50 سال سن دارند.

جدول شماره 2- توزیع پاسخگویان بر اساس سن

سن	تعداد	درصد
30-26 سال	182	15
25-21 سال	181	15
20-15 سال	161	14
40-36 سال	139	12
35-31 سال	125	11
45-41 سال	113	10
60-51 سال	100	8
60 سال به بالا	91	8
50-46 سال	88	7
جمع	1180	100

میزان تحصیلات پاسخگویان
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 3 از میان 1180 نفر پاسخگو معادل (39 درصد) دیپلم ومعادل (4درصد ) بی سوادند.

جدول شماره 3- توزیع پاسخگویان بر اساس میزان تحصیلات

میزان تحصیلات	تعداد	درصد
دیپلم	462	39
لیسانس و بالاتر	183	16
ابتدایی	153	13
راهنمایی	129	11
دانشجو و فوق دیپلم	120	10
دبیرستان	89	7
بیسواد	44	4
جمع	1180	100

مهمترین نیازهای سالمندان از نظر پاسخگویان

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره4، از میان 1180 نفر پاسخگو،(47 درصد) محبت را بعنوان مهمترین نیاز سالمندان عنوان کرده اند،(16 درصد) پرستاری و مراقبت، (16 درصد) پول، (10درصد) احترام،‌ (8درصد) آرامش و (3درصد) درک سالمندان را از نیازهای مهم آنان دانسته اند.

جدول شماره 4- توزیعپاسخگویان بر اساس دیدگاه آنان نسبت به مهمترین نیاز سالمندان

مهمترین نیاز سالمندان از نظر پاسخگویان	تعداد	درصد
محبت	550	47
پرستاری	193	16
پول	191	16
احترام	120	10
آرامش	90	8
درک آنها	36	3
جمع	1180	100

از نظر پاسخگویان چگونه می توان به سالمندان احترام گذاشت؟

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 5، از میان1180 نفر پاسخگو، (36درصد) از پرستاری و مراقبت به عنوان احترام به سالمند یاد کرده اند، (30درصد) صله رحم، (10درصد) دخالت دادن آنها در امور مهم، (8درصد) ایجاد آرامش برای آنها‌ (7درصد) استفاده از تجربیات آنها (6درصد) کمک مالی به آنها و(3درصد) استقلال دادن به سالمندان را از مصادیق احترام به آنها دانسته اند.

جدول شماره 5- توزیع پاسخگویان بر اساس نوع احترام آنها به سالمندان

نوع احترام پاسخگویان به سالمندان	تعداد	درصد
پرستاری	426	36
صله رحم	356	30
دخالت در امور مهم	113	10
ایجاد آرامش	93	8
استفاده از تجربیات	80	7
کمک مالی	76	6
دادن استقلال	36	3
جمع	1180	100

آیا پاسخگویان سالمندی در خانه دارند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 6، از میان 1180 نفر پاسخگو، (53درصد) فرد سالمندی در خانه داشته اند،‌ (40درصد) سالمندی نداشته و (7درصد) از آنها خودشان سالمند بوده اند.

جدول شماره 6- توزیع پاسخگویان بر اساس داشتن سالمند در منزل

داشتن سالمند در منزل	تعداد	درصد
خیر (نداشته‌اند)	622	53
بلی(داشته اند)	479	40
خودشان سالمند هستند	79	7
جمع	1180	100

لزوم رواج خانه سالمندان از نظر پاسخگویان
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 7،(49درصد) از پاسخگویان رواج خانه سالمندان را در جامعه لازم نمی دانند‌ (36درصد) وجود خانه سالمندان را لازم دانسته و(15درصد) گفته اند که درصورت بیماری و تنهایی سالمند وجود آسایشگاه در جامعه لازم است.

جدول شماره 7- توزیع پاسخگویان بر اساس نظر آنهادر مورد لزوم رواج خانه سالمندان

لزوم رواج خانه سالمندان ازنظر پاسخگویان	تعداد	درصد
خیر	581	49
بلی	420	36
بیمار (تنها)	179	15
جمع	1180	100

آیا پاسخگویان سالمندشان را به خانه سالمندان می سپارند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 8 ، از میان 1180 نفر پاسخگو، (80درصد) عنوان کرده اند که به هیچ عنوان سالمند خود را به خانه سالمندان نخواهند سپرد(12درصد) گفته اند که در صورت اجبار (4درصد) درصورت بیماری سالمند و (4درصد) نیز گفته اند که سالمند خود را به خانه سالمندان خواهند سپرد.

جدول شماره 8- توزیع پاسخگویان بر اساس چگونگی سپردن سالمندان به سرای سالمندان

چگونگی سپردن سالمندان به سرای سالمندان	تعداد	درصد
خیر(نمی سپرند)	938	80
درصورت اجبار	148	12
بلی(می سپرند)	51	4
درصورت بیماری حاد	43	4
جمع	1180	100

نظر پاسخگویان در مورد اینکه چرا برخی خانواده ها سالمندانشان را به خانه های سالمندان می سپرند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 9، از میان 1180 نفر پاسخگو(37درصد) بی عاطفگی فرزندان، (20درصد) مشکلات خانوادگی و (3درصد) راحتی سالمند را علت سپردن سالمندان به آسایشگاه عنوان کرده اند.

جدول شماره 9- توزیع پاسخگویان بر اساس علت سپردن سالمندان به آسایشگاه توسط برخی از افراد

علت سپردن سالمندان به آسایشگاه از نظر پاسخگویان	تعداد	درصد
بی عاطفگی فرزندان	434	34
مشکلات خانوادگی	243	20
مشغله زیاد	232	20
راحتی خودشان	182	15
بیماری	56	5
راحتی سالمند	33	3
جمع	1180	100

نظر پاسخگویان در باره وضعیت سالمند در خانه سالمندان
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره10، از میان 1180 نفر پاسخگو(59درصد) محرومیت عاطفی (12درصد) عدم رسیدگی و (27درصد) عدم استقلال را به عنوان دورنمایی از وضعیت سالمند در خانه سالمندان در ذهن داشته اند.

جدول شماره 10- توزیع پاسخگویان بر اساس نظر آنها در باره وضعیت سالمند درخانه سالمندان

وضعیت سالمند در خانه سالمندان ازنظر پاسخگویان	تعداد	درصد
محرومیت عاطفی	693	59
عدم رسیدگی	134	12
راحتی سالمند	118	10
مراقبت ویژه	76	6
نمی دانم	73	6
زندگی یکنواخت	59	5
عدم استقلال	27	2
جمع	1180	100